Posts
1980 එක්තරා දවසක සුඩානයේ රතු මුහුදු වෙරලේ තියෙන අරවුස් කියන ගම්මානෙ ඉතාලි සමාගමක් විසින් පව්ත්වාගෙන ගොස් අතහැර දමාපු ඩයිවින් රිසෝට් එකක් බලන්න එනව ස්විට්සර්ලන්ත සමාගමකින්. මේ රිසෝට් එක ගැන සැහෙන පැහැදීමට පත්වන ස්විට්සර්ලන්ත ව්‍ය්වසායක පිරිස මේක ඩොලර් ලක්ශ දෙකහමාරක වාර්ශික කුලියකට අරගෙන එතන අරවුස් නමින් ඩයිවින් රිසෝට් එකක් කරගෙන යන්න තීරණය කරනවා. සුඩාන ආණ්ඩුවටත් ඒක බොහොම සතුටට හේතුවක්. මුස්ලිම් අරාබි රටක් ලෙස සුඩානයේ ඒ වගෙ සංචාරක ආයතන සුලබ නෑ.
අරවුස් කෙමෙන් ජනප්‍රිය වෙනවා. රතු මුහුදේ බොහොම සුන්දර කලාපයක කිමිදෙන්න ස්නෝක්ල් කරන පහසුකම් සපයනවා. එහි සේවය කරන්න සුඩාන සේවක සේවිකාවන් ගන්නව. ඉහළ මැනේජ්මන්ට් එක සහ ඩයිවින් ඉන්ස්ට්‍රක්ශන් ගයිඩින් බෝට්ටු ඔපරේට් කිරීම ආදිය කරන්නෙ යුරෝපින්. එදිනෙදා හොස්පිටැලිටි වැඩ කරන්නෙ සුඩාන සේවකයින්.
හැබැයි මේ හෝටලෙ එක තැනක්තියෙනවා සුඩාන සේවකයින්ට ඇතුලු වෙන්න බැරි. ඒ කිමිදුම් ස්ටෝරු කාමරය . අන්න ඒ කාමරේ ඇතුලෙ ඉතාම දියුනු තක්ශ්ණයෙන් යුතු (1980 දශකෙට) පණිවුඩ හුවමාරු උපකරණ සහිත මෙහෙයුම් මධ්‍යස්තානයක් තියෙනව. අන්න ඒ මෙහෙයුම්මධ්‍යස්තානය හරහා මේ ෆේක් සමාගමේ ඉන්න හොටල්කාරයින්, ඉහල මැනේජර් ලා කිමිදුම් උප්දේශකයින් ආදි ලෙස වෙස් වලාගෙන ඉන්න මොසාඩ් නියෝජිතයන් තමන්ගෙ මෙහෙයුම කරගෙන යනවා.
අපි දැන් කතාව රෝල් බැක් කරමු.
අදින් වසර 3000 කට පමණ පෙර හෝ 2700 කට පමණ පෙර වත්මන් ඊශ්‍රායලය තුල තිබ්බ කිසියම් යුදෙව් රටකින් යුදෙව්වන් පිරිසක් ඉතියෝපියාවට එනවා. මේ අය සමහර විට සොලමන් රජුට දාව ශීබා රැජිණිය උපදවපු කුමාරයා හෙවත් දීර්ඝ ඉතියෝපියානු රාජ පරම්පරාවල ආරම්භකයා තම පියා මුණ ගැහෙන්න ගිය වෙලාවෙ ඔහු ගැන පැහැදීමකින් ආපු යුදෙව් ප්‍රජාවක් වෙන්න පුලුවන් (වසර 3000ට පෙර). නෙවිනම් වසර 2700 ට පෙර නව ඇසිරියානු හමුදා හමුවේ එක යුදෙව් නගරයක් බිද වැටුනම එතනින් අවතැන් වු හා පලාගිය ප්‍රජා හෙවත් ලොස්ට් ට්‍රයිබ්ස් දහයෙන් එකක් වෙන්නත් පුලුවන්. නෙවිනම් ඔය වගෙ කාල වකවානුවක සිවිල් යුද්දයක් හෝ වෙනත් වින්නැහියක් නිසා යුදෙව් රටකින් පලා ආ පිරිසක්. හවුස් ඔෆ් ඊශ්‍රායල් හෙවත් ඊශ්රායල ගෝත්‍රය යන නමින් බීට ඉස්ශ්‍රායල් ලෙස තමන් හදුන්වා ගන්නව.
බීට ඊශ්‍රායල් වරුන් ඉන්නෙ ඉතියෝපියාවෙ අතිශයින් දුශ්කර කදුකර බිමක. වාහනයක් යන පාරක්වත් නැති පලාතක්. බහූතරය ගොවීන්. හැබැයි ඔවුන් වසර 3000ක් පමණ සෙසු යුදෙව්වන්ගෙන් දුරස් වුනාට ඔවුන් හා සමානවම ආගමික වතාවත් කරනව සන්ස්කෲතිකව ඊශ්‍රායලයේ ඉන්න සාම්ප්‍රදායික යුදෙව්වන්ට ලොකු වෙනසක් නෑ.
බීට ඊශ්‍රායල් තමන් යුදෙව්වො කියල දන්නව. යුදෙව්වන්ගේ දේශය විනාස වුනා කියල හිතා ඉන්නව (ඒක හරි ඉතින් එයාල ආවට පස්සෙ වටගානකින් දේශය විනාශ වෙනව) මේ ලෝකෙ ඉතිරි වෙලා ඉන්න එකම යුදෙව් ප්‍රජාව තමන් කියල හිතා ඉන්නෙ මේ හැමෝටම ආපහු සයෝනයට යන්න ජෙරුසෙලම දකින්න හීනයක් තියෙනව. ඒක පරම්පරාවෙන් කට වචනෙන් ආපු කතාවක්. ඒ මිසක ජෙරුසෙලම තියෙන්නෙ කොහෙද කියන්න අඩු ගානෙ ලෝක සිතියමක් වත් මේ අතිශයින් ග්‍රාමිය ඉතියෝපියන් කන්දෙ අයට නෑ.
1974 දි එතෙක් තිබ්බ රාජාන්ඩුව පෙරළන ඉතියෝපියානු සමාජවාදු මිලිටරි හුන්ටාව එහෙ සමාජවාදි රාජ්‍යයක් හදනවනෙ. මේක අත්‍යන්තයෙන්ම ෆේල් වෙනකොට ටිග්‍රේ එරිත්‍රියා වගෙ පලාත් වලින් රෙසිස්ටන්ස් එකක් පටන් ගන්නව. සමාජවාදි ආර්තික පරික්ශණ වල ෆේලියර් සිවිල් යුද්දෙ මදිවට සහෙල් කලාපෙ ලොකු නියන් කාලෙකුත් එනව. ටිග්‍රේ ඇතුලු කදු වලට ආහාර සැපයුම නතර කරනව සමාජවාදි ආණ්ඩුවෙන් (දැන් ගාසාවට කලා වගෙ) මේ නිසා ටිග්‍රේ අවට කදුකරයේ විශාල ආහාර හිගයක් ඇතිවෙනව හැමෝම දන්න ඉතියෝපියානු සාගතය මේක.
මේ කාලෙත් බීට ඉශ්‍රායල් වරු පුරුදු පරිදි එදාවේලක් කාල ඉන්නව, දුශ්කර නිසාම රටේ අර්බුදත් වැඩිය දැනෙන් නෑ. හැබැයි එක බීට ඉශ්‍රායල් වරයෙක් කැරලිකාරයින්ට උදව් කලා කියල ස්මාජවාදි ආන්ඩුව ඔහු පස්සෙ පන්නන්න ගන්නව. මෙ පුද්ගලයා පණ බේරගෙන සුඩානයේ තියෙන අනාත කදවුරකට එනව. එහිදී ඔහු ඊශ්‍රායලය කියන රට ගැන කරුණු හොයාගෙන ඊශ්‍රායලයට තමන්ගෙ විස්තරය දැනුම් දෙනවා.
කතාව අහන මොසාඩ් ආයතනය තමන්ගෙ රටේ ගෝත්‍රයක් ද මේ කියල මිශන් එකක් එවනව. ඊශ්‍රායලය පිළි නොගන්න අරාබි රටක් වන සුඩානෙට බහින්න ලේසි නැති නිසා මාට්ටු වුනොත් ඔලුව ගැලවෙන නිසා තමා වෙරල අවට පොඩි රවුමක් දාල හෝටලයක් හොයන් ස්විස් කට්ටියක් වගෙ එතෙන්ට බහින්නෙ. පෙර කී පුද්ගලයා හමුවන මොසාඩ් නිලධාරින් හා ඊශ්රායල ආන්ඩුව තීරණය කරනව ඉතියෝපියාවෙ මතුවන තත්වයන් එක්ක අනාරක්ශිත නිසා මේ ගෝත්‍රය ඊශ්‍රායලයට ගෙනියන්න.
හෝටලෙ දුවන අතරෙ ඒජන්ට්ස් ලා වැඩේ කරගෙන යනව. ජෙරුසෙලමට යන්න ලෑස්ති වෙන්න කියල පණිවුඩය යවනව ගැමියන්ට. මේක අහන යුදෙව් ගෝත්‍ර කිමි 500 කට දිග ගමනක් පයින් කදු හෙල් ඔස්සෙ ඇවිත් සුඩානයට එනව. ඒ එන ඔක්කොම අර අනාත කදවුරු වලට තමා යන්නෙ. මේ දුශ්කර ගමන් වලදි සිවිල් යුද්ද වලට අහුවෙල හොරුන්ට අහුවෙලා හෝ අනතුරු වෙලා දාස් ගානක් මැරිල තියෙනව
ඊට පස්සෙ මොසඩ් ඒජන්තයින් ලොරි ලෑස්ති කරල මේ අයට පනිවුඩය යවනව. ඒක මොනවගේ පනිවුඩයක් ද කිව්වොත් බොහොවිට මහරාත්‍රියෙ නිදියන් ඉන්න පිරිසක් ඇහැරල ජෙරුසෙලමට යන්න එන්න කියල එක්කගෙන යනව වගෙ කෙරෙන්නෙ. මේ මිනිස්සු ජීවිතේට ලොරියක්වත් දැකල නෑ.
ලොරිය හොර පාරෙන් කාන්තාරෙ ඔස්සෙ යනව හෝටලේ ආසන්න වෙරලට. රත්‍රී කීපයක් ගෙවන්න ඉඩ තියෙනව. ඒ වෙලාවලට ඔවුන්ව රහසිගත වාඩි (අරාබි බසින් වාඩි කියන්නෙ ගැඹුරට හෑරුනු වියලී ගිය ගන්ගා නිම්න. සුඩාන කාන්තාරෙ මේව තියෙනව) අර මිනිස්සු සමහර වෙලාවට ඊශ්‍රායලයට ආව කියල සුඩාන කාන්තාරෙ පොලොව සිපගන්නවලු.
අන්තිමේ වෙරලට එන අයව ඩිංගි බෝට්ටු වලින් ඊස්‍රායල නැවකට අරන් ගිහින් ඔවුන්ව ඊශ්‍රායලයට ගෙන යනව. බෝට්ටු සෙල්ලම සුඩානයට මාට්ටු වුනාම හර්කියුලිස් ප්ලේන් කාන්තාරෙට කලුවරේ බස්සල එයාලිෆ්ට් කරනව.
මේ ඔක්කොම මැද්දෙ රිසෝට් එක මාට්ටු නොවී දුවනව. ලොව පුරා සංචාරක මැගසින් වල නම යනව. හවුස් ෆුල් වෙනව. මිශන් එක කරන්න එව්ව ස්ටාෆ් එකට අමතරව හෝටලෙ දුවන්න කියල වැඩියෙන් මොසාඩ් උන් එවන්න වෙනව. සුඩාන රජයේ ඉහල නිලදාරින් තානාපති හා රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයන් නිතර එනව. අපරාදෙ කියන්න බෑ මිශන් එකට වියදමක් යන්නෙම නැති තරම් මොකද හෝටලේ ආදයමෙන් හෝටලයත් කරල රෙස්කියු මිශන් එකත් කරන්න පූලුවන්.
1980 පටන් ගන්න හෝටලේ මේ වෙනකොට අවු 5 ක් දුවල. ඒ කාලෙ ඉහියෝපියාවෙ සාගතය හා සිවිල් යුද්දයේ උපරිමේ. එකතැනකදි සුඩානයට මේ ගැන ඉව වැටුනු බව දැනගත්තම ඇමරිකාවට කියල රාජ්‍යතාන්ත්‍රික මට්ටමින් හා ලොකු මුදල් හුවමාරු වලින් සුඩාන නායකයව එකග කරගන්නව රාත්‍රියෙ හොරෙන්ම ඛාර්ටුම් ගුවන් තොටුපොලෙන්ම ගෙනියන්න. මේ වෙනකොට 6000 කට වඩා ගෙන ගිහින්.
ලොකු ලොකු නම්බර්ස් වලින් යනකොට එක තැනකදි මේ සියල්ල පත්තර වල පළ වෙනව. මේ කාලෙම සුඩානෙත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයක් වෙනව. කුමණ්ත්‍රණය සමගම අරවුස් රිසෝට් එක රේඩ් කරන්න යන ආරංචියක් එන නිසා එක පාරට දවසක් ඒකෙ ඉන්න මොසාඩ් ඒජන්ට්ස් ලා තමන්ගෙ වාහන වලින් කාන්තාරෙට බාපු කාගෝ ප්ලේන් එකක් ඇතුලට ඩ්‍රයිව් කරල ඊශ්‍රායලයට ම යනව. එක පාරට හෝටලෙ ගෙස්ට්ලා ෆුල් ඉද්දි ලෝකල් සේවකයින් පමනක් ඉතුරු වෙනව. අඩුම ගානෙ ඔවුන් දන්නෙවත් නෑ අපර් මැනේජ්මන්ට් එක දාල ගියා කියලවත්. අරවුස් රිසෝට් එක ඒ සමගම වහල දානව.
මීට පස්සෙ ඇමරිකාව හරහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික බලපෑම්, වෙපන්ස් හා සල්ලි දෙමින් ඉතියෝපියානු සමාජවාදි හුන්ටාවේ අවසරය මත අඩිස් අබාබා වලින්ම බිට ඉශ්‍රායල් ලා එයාලිෆ්ට් කරනව රහසේ.
ඔක්කොම 90000කට වඩා (කරෙක්ශන්: කලින් ලිව්වෙ 18000 කියන්නෙ 1991 එක මිශන් එකකින් දවස් දෙකක වගෙ කාලෙක එයාලිෆ්ට් කල තරම) එක්ක ගියා කියනව. 2000 ට(සමහර සෝසස් අනුව 4000ක්) වඩා මග මැරිල තියෙනව. එක බෝයින් 747 ගුවන් යානෙක එක්දාස් ගානක් එයාලිෆ්ට් කරලා ලොකෙ වැඩිම මගීන් ගානක් ගිය ප්ලේන් එකේ වාර්තාව තියල තියෙන්නෙත් මේ මිශන් එකේ.
ජෙරුසෙලමේ මෙන්න මේ සිහිවටන පලකය ස්මරණය කරන්නෙ එදා ආපු අමාරු ගමන.
අදටත් බීට ඊශ්‍රායල් ලා ඉන්නෙ ඉශ්‍රායලේ. අවුරුදු දාස් ගානක් ලෝකෙන් වෙන් වෙච්ච ඇත්තෙන්ම ලොස්ට්ට්‍රයිබ් එකක් එක පාරට දියුනු රටකට ආවම කොහොම ශොක් වුනාද දන්නෙ නෑ. 2009 මේ වැඩේ පටන් ගත්ත බීට ඉශ්‍රායල් වරයා මිය ගියාම ජාතික වීරයෙක්ලෙස සැලකුම් ලබනව.
මාර රොමැන්ටික් නේ. තමන්ගෙ ජාතියෙ මිනිස්සු ලෝකෙකොහෙ හිටියත් උන්ව බේරගෙන අරන් ආව කියන එක. ක්‍රි පූ 680 විතර යුද්දෙකින් අතුරුදහන් වෙච්ච ට්‍රයිබ්ස් 10 තාම හොයන එක.
පොඩ්ඩක් හෝව්. ඔබට මේ රොමෑන්ටික් ජාත්‍ය්ලය තුල පවතින ජතිවාදය පේනවද?
ඊශ්‍රායලය කියන රට ලොකෙ ඕනෙම තූත්තුකුඩියක ඉන්න යුදෙව් කියන ලේබලය කොහොම හෝ ගහගත්ත - අවු 3000 ක් වෙන් වෙලා හිටියත් කමක් නෑති - ඕනෙම එකෙකුට සිටිසන්ශිප් දෙනව ගෙන්න ගන්නව. ඒ වෙනුවෙන් පුදුම මහන්සියක් අවදානමක් හා වියදමක් දරනව. ඒත් 1947 සිට මේ දක්වා ඔහොම ආපු ඊශ්‍රායල් වරුන්ට පදිංචි වෙන්න සරු බිම් වතුර තියෙන තෑන් වල එහෙම අල්ලා ගන්න එලවා දාපු ඒවයෙ හිටපු පලස්තීන අරාබින් මිලියන පහකට වඩා ඒ අවට රටවල අවතැන්ව ඉන්නව. උන්ට ඊශ්‍රායලයට ඇතුලුවීම තහනම්. ද්වි රාජ්‍ය ගිවිසුමෙත් එක කොන්දේසියක් තමා හැදෙන පලස්තින රාජ්‍යයට වත් තමන්ගෙ රටෙන් එලවා දාපු පලස්තින අවතැන් මිනිසුන් වද්ද ගන්න තහනම්.
ඉතියෝපියානු සගතයෙ කන්න නැතිවෙයි කියල මේ මිනිස්සු අරන් එනව දැන් ගාසාවට ආහාර සහ වතුර කපල තියෙන්නෙ ගාසාවෙ සිවිල් වැසියන් මේ බෝම්බ දාන අස්සෙ ප්‍රාණ ඇපකාරයින්ව හමාස් එකෙන් බේරගෙන ගෙනත් නොදුන්නොත් වතුර හා ආහාර ලැබෙන්නෙ නෑ උන්ට.
පිටට පේන ජාත්‍යාලය අස්සෙ දුවන අපාතයිඩ් නරුම කම ඒකයි.
බීට ඉශ්‍රායල් කතාව නෙට්ෆ්ලික්ස් එකේ තියේලු. Red Sea Diving Resort කියල. හැබැයි ෆිල්ම් එකක් වගෙ වෙන අතින් කෑලි දාල කතාව වෙනස් ලු තියෙන්නෙ.
ඊට පස්සෙ මොකද වුණෙ දන්නවද ඔයා?
ඒ කිව්වෙ ඉතින් එයාලිෆ්ට් කරගෙන ආවනෙ මේ හීබෲ කතානොකරන එත්නික් අප්‍රිකානු යුදෙව්වන්ව. ආපු උන්ට මොකද වුනේ?
තනි නිරවුල් සෝස් එකක් ඩොක් එකක් නෑ. විකියෙ පොඩි සමරියක් තියෙනව සමහර දත්ත සමග. මන් ඒක කමෙන්ට් එකකට දාල ඇති. පේන තාලෙට වෙලා තියෙන්නෙ ඔවුන්ට බටහිර අධ්‍යපනය ලද ඉන්ග්‍රීසි හා හීබෲ කතාකරන යුදෙව්වන් එක්ක තරග කරන්න සිද්ද වීම. මේ නිසා බීට ඉශ්‍රායල් වරුන්ගේ මුල් පරපුරට රස්සා කරගන්න බැරුව ආන්ඩුවේ සුබසාධනයෙන් යැපුනා කියනවා. හැබැයි ඉතින් මේවා රිෆියුජි සංක්‍රමණයේ නෝමල් තත්වයක්. දෙවෙනි පරපුර අනෙක් යුදෙව්වන් වගේම ඉගෙනගෙන රස්සාවාට හමුදාවට බැදිල සාමාන්‍ය ලෙස හිටිය කියනව ඒත් ජනගහන ප්‍රතිශතයට සාපේක්ශව හොද රස්සවල ඉන්න ප්‍රතිශතය අඩු නිසා ඔවුන්ට සිස්ටමික් කැපිල්ලක් තියේ කියලත් මතයක් තියෙනව. මුලු ඊශ්‍රායලයම මේ කලු ජාතිකයන් යුදෙව්වන් ලෙස පිලි නොගන්න නිසා රට තුල පොඩි කැපිල්ලකුත් තියේ කියනව. හැබැයි සමස්ත බහුතරය ඔවුන් පිලිගන්නව ඔවුන්ගෙ නිවාඩු දවස් විශේශ දවස් හා ඔවුන් ආපු ගමන සමරනවා. අද වෙද්දි ඊශ්‍රායල් ජනගහනයනෙ 2%ක් හෙවත් 160000 පමණ ඉන්නෙ බීට ඉශ්‍රායල් වරු. අවුල් වෙලා ආපහු ගිය බවක්නම් අහන්න ලැබිලානෑ.
බීට ඉශ්‍රායල් සංක්‍රමණය ඊට පස්සෙත් වෙලා තියෙනව. සමාජවාදි ආංඩුව එලෙව්වට පස්සෙ ආපු නව රජය යටතෙ සක්‍රමණ වැඩසටහනක් තුලින්. කාලයත් එක්ක ඉතියෝපියාවෙ බීට ඉශ්‍රායල් ප්‍රදේශත් ලෝකෙට එකතුවෙලා. ගොන්ඩෝර් කියන නගරයෙ දැන් ඊශ්‍රායල් ඒජන්සි එහෙමත් තියෙනව. දිගින් දිගටම කැමැති බීට ඉස්ග්‍රායල් වරුන් එක්ක ගියත් තාමත් 12000 පමණ ඉතියෝපියාවෙ ඉතුරු වෙලා ඉන්නව. ඒ වගේම සහශ්‍ර ගානක් තුල ඉතියෝපියානු මුස්ලිම්/ක්‍රිස්තියානි බලපෑම් එක්ක කැමත්තෙන් හෝ බලෙන් කන්වර්ට් වූ නමුත් පහුගිය අවුරුදු සීයතුල ආයෙ යුදෙව් වූ යුදෙව්වන් ඉන්නව ඒ වගේම බ්ලඩ් ලයින් එක ශුවර් නැති (මික්ස්ඩ්) අයත් ඉන්නව. මෙයාලගෙ වීස ප්‍රොසෙස් කරගන්න ඉදහිට යුදෙව් සංව්ධාන උද්ඝෝශන එහෙමත් කරනව. ඊයෙ පෙරේද ඇති වූ ඉහියෝපියානු යුද්දය නිසා මේ අය වැඩි හරියක් ප්‍රොසෙස් එක ස්පීඩ් කරල ගෙන්වාගෙන තියෙනව. පහුගිය මැයි වල 200ක්.
