කහපාට කලුපාට වළාකුළු

මේ ටික මන් ලියල තියෙන්නෙ පෙබරවාරි 19. දවස කිව්වෙ මේ සිද්ධිය තව දුරටත් අනාගත කාලෙන් තියන්න බැරි නිසා.

පහුගිය කාලෙ ආසියා අප්‍රිකා ඕශනියා කලාපෙ වෙච්ච බොහෝ ස්වාභාවික ව්‍යසන එකතු වෙන්නෙ එක තැනකට. පහුගිය වසර දෙකේ පමණ ඉන්දීය සාගරයේ බටහිර පැත්තෙ වායු පීඩනය අසාමාන්‍ය ලෙස ඉහළ යාමට. ඉන්දියන් ඕශන් ඩයිපෝලේ ස්ට්‍රෝන් පොසිටිව් අවස්තාව කියල ටෙක්නිකල් නමක් මොඩල් කරල තියෙනවා ඕකට.

දැන් ඒ සන්සිද්දිය නිමා වෙලා තියෙන්නෙ. නිමා වෙනව කිව්වට 2017 තිබ්බ පොසිටිව් ඩයිපෝල් එක සුලු කාලෙකට නිමාවට පත්වෙලා තමා ආයෙ අවු දෙකක් විතර හිටින ලොකු එක ආවෙ. ඒ නිසා ඉස්සරහට ඉක්මනින් ආපහු එන්නත් බැරි නෑ.

කෙසේ වෙතත් ලැව්ගිනි, හීට් වේව්, නියන් සහ අධික උණුසුම ලෙස ඔස්ට්‍රෙලියාවත් සුලි සුලන් ලෙස අරාබිය අප්‍රිකාවත් පීඩාවට ලක් කළ ඒ කාළගුණ පද්දතිය ඉවර වුනත් ඒකෙන් ඉතුරු කරල ගිය අන්තිම හෙවනැල්ල තාම තියෙනවා.

හෙවනැල්ලක් ම තමා. දුරින් එනකොට පේන්නෙ විශාල වැහි වලාකුලක් වගේ ඒත් ඒ වළාකුල එකපාරට ඔබේ ගමට පාත් වෙලා කොලපාට යමක් පණ තියෙන ගහක් නෑර කලු සහ කහපාටින් සරසන කොට පරක්කු වැඩියි.

ඔව් ඒ තමයි ලෝකස්ට් ලා. මුන්ට පළගැටි කියන එක වැරදියි, පළගැටි කියන්නෙ එතරම් සක්‍රිය නැති තනිව ඉන්න සතුන් වර්ගයක්. උන් ලෝකස්ට් බවට පරිවර්තනය වන ක්‍රියාදාමය මාර වැදගත් ජෛව ක්‍රියාවක්. එක සතෙක්ගෙන් වෙන සතෙක් හැදෙනවා වගේ තමා. තනියම එක තැනක ඉන්න තරම් "මෝඩ" පළගැටියෙක් ගෙන් ලෝකස්ට් කෙනෙක් නිර්මාණය වෙද්දි උන්ගෙ මොළය විශාල පරිමාණයෙන් වර්ධනය වෙනවා කකුල් කුඩා වෙලා අත්තටු විශාල වෙනවා. මේ අලුත් "බුද්ධිමත්" සත සමාජශිලි එකෙක්. රන්චු ගෙහෙන්න ඇවිදින්න තරම් බුද්ධියක් තියෙනව. පුන්චු රන්චු නොවේ බිලියන සීය පනින නිව්‍යෝක් නගරයට වඩා ලොකු පලාතක විසිරි රන්චු වාර්තා වෙනවා. කිමි සියගණන් යන්න සමත්.

ආපහු කතාවට ආවොත්, මේ වසරේ ලොකස්ට් අර්බුදයත් ගිහිල්ල ඉන්දිය සාගරික ඩයිපෝලයේ බිලට වැටෙන්නෙ. ඒ මෙහෙම.

නැගෙනහිර අප්‍රිකාව සහ ආසියාව තුල පැතිරෙන ලෝකස්ට් අර්බුදය පටන් ගන්නෙ අරාබියෙන්. අරාබි කාන්තාරෙට 2018 මාස කීපෙක ගැප් එකක් එක්ක අසාමාන්‍ය ලෙස කඩා වදින මෙකුනු සහ ලූබන් කියන සුළි සුළන් දෙකක් නිසා අරාබි කාන්තාරය දෙවතාවක් තාවකාලික විල් බවට හැරෙනවා. සවුදි යේමන් බෝඩරේ සහ යේමනයේ. මේ කලාපය සක්‍රිය යුද කලාපයක් නිසා ලෝකස්ට් මර්ධනයට භාවිතා කරන රසායන යොදන්න විදියක් නෑ.




ලෝකස්ට් එකෙක් ඉන්නෙ මාස තුනක සිට පහක වගේ කාලයක්. ප්‍රමාණවත් වතුර ලැබුනොත් උන්ට පුලුවන් එක ජෙනරේශන් එකකින් ගණන විසි ගුණයකින් වැඩි කරන්න. මේ කියන 2018 වසරේ කාලෙ අරාබි කාන්තාරෙ ලෝකස්ට් ගහණය 8000 ගුණයකින් පමණ වැඩිවෙන්න ඇති කියනව.

ඒ ලෝකස්ට් ලා කැම හොයාගෙන කිමි200 300 පළල රතු මුහුද හරහා සෝමාලියාවට එනවා. සාපේක්ශව සෝමාලියාවෙ ශාක සුලබයි. ආයෙමත් යුද කලාපයක් නිසා කිසි පාලනයක් නෑ. ඒ මදිවට 2019 මුල සෝමාලියාවටත් සුලි කුනාටුවක් එනව ඒකත් ඩයිපෝල ක්‍රියාකාරිත්වයක් ලෙස සලකන්නෙ. සෝමාලියාවෙදි උන් ආයෙ කීප දාස් ගුනයකින් වර්ධනය වෙනවා.

දැන් ඒ ආකාරෙට ට්‍රිලියන ගණන් වලින් ගනින්න වෙන පාලනයකින් තොර ලෝකස්ට් ප්‍රජාව ජන්ම භුමියෙන් දෙපැත්තට යනවා. කෙන්‍යාව ඉතියෝපියාව වගේ රටවල අලුත් වැස්ස එක්ක සරුවට වැවුණු ගොවිබිම් ඉවරයි. දැන් ඒ රටවල් ආහාර අර්බුදයක් එයි කියල ආධාර එකතු කරනවා. ටැන්සානියා උගන්ඩා වගේ රටවලටත් අනතුරු ඇගවීම් දීල.

අනිත් පැත්තට පාකිස්තානය වෙනකම් ආපු ලෝකස්ට් ලා ඉන්දියාවට එන එක දැන් වෙන්න නියමිත එකක්. මෙතෙක් කලාපෙට අහු නොවුන ලන්කාවටත් දැනට වෝනින් දීල තියෙන්නෙ.

කෝම වුණත් ඩේවිඩ් ඇටෙන්බොරෝ කියන්නෙ ලෝක ආහාර අර්බුදයට හේතුවකට වඩා විසදුමක් කියල ලෝකස්ට් ලා. ඒ කියන්නෙ උන් අල්ලල උන්ගෙ ප්‍රෝටින ප්‍රොසෙස් කරල මිනිසුන්ට කන්න හිතෙන කැමක් ලෙස ආවොත් [එහෙම දැනුත් වෙනව, අපි මලාට නොකන සතුන්ගේ කොටස් අඹරල මීට් බෝල්ස් සොසේජස් එහෙම හදන්නෙ]. ඒත් ඒක ෆියුචරිස්ටික් කතාවක් පමණයි. දැනට තියෙන ගැටලුව ව්‍යසනයෙන් බේරෙන්නෙ කෝමද කියන එක.

ලස්සනම සිද්දිය නම් පෙර කී අභිජනන කලාපයේ ඉදිරි වසරක දෙකක කාලගුණය බැලුවම මෙ ඉන්න ප්‍රජාව 400 ගුණයකින් පමණ වැඩි වෙන්න ලොකු ඉඩක් තියේලු. මේ සම්බන්දයෙන් කල හැකි කිසිවක් නෑ මොකද යේමනය සහ සෝමාලියාව යුද කලාපයක් නිසා.

නිකමට හිතන්න 400 ගුණයකින් මේක වැඩි වුනොත්....

-----------------

මේ  ටික  අද.  ඉස්සරහට තව  සීන්  වුනොත්  ඒවත් ලියමු

සාමාන්‍යයෙන් ඉන්දියාවට ලෝකස්ට් ප්‍රහාර එල්ල වෙනවා. දැනට උන් ඇවිත් තියෙන්නෙ රාජස්තාන් මධ්‍ය ප්‍රදේශ් හා ගුජරාට් වලට. මම මේ සමග ශෙයා කරන සටහන ලියන මොහොතෙත් ඒක කෝමත් වෙන්න නියමිතයි කියල තිබ්බෙ.

ඒක වෙලා.

ඒ පදනමින් ඔන්න ලන්කාවටත් එයි කියල බය කරන්න අවශ්‍ය නෑ. මොකද ලන්කාවට සැලකියයුතු ලෝකස්ට් ප්‍රහාරයක් එල්ල වෙලාම නෑ. ඉන්දියාවට ආපු එක ලන්කාවට එන එකට පෙර නිමිට්තක් ලෙස ගන්න බෑ.


ඒත්...

වෙන්න බෑ කියු දේවල් සිද්ද වෙන තරමට මම හිතන්නෙ මේකත් ඇලට් එකේ ඉන්න ඕනෙ තත්වයක්. කවදාවත් නැතුව ලෝක සන්විධාන ලන්කාවටත් අනතුරු අගවා තියෙන්නෙ නිකම්ම වෙන්න බෑ. ඒ වගේම මේ වසරේ ලෝකස්ට් ගහණය අනිත් වසර වලට වඩා බෙහෙවින් වැඩියි,

ඒ නිසා මේකත් ලන්කාවෙ කර මත කඩා වැටෙන්න බැරි නෑ.