චන්ද්‍ර ගමනට අඩ සියවසකි

අද කියවන ආටිකල් එකක පලවෙනි වගන්තිය

Fifty years on, the Apollo Moon programme is probably still humankind's single greatest technological achievement.

ඇමරිකාව හදට ගිය එක ඒ අවස්තාවෙ තිබ්බ විශාල ඊගෝ ඉශු එකක අවසානයක්. ඒ නිසා ඉහත වගන්තිය අර්ධ වශෙය්න් ඇත්ත වුනත් පත දේශපාලනික ප්‍රකාශයක්. ඇමරිකාවට ඕනෙ කලේ මෙ වගන්තිය ලෝකෙ ඉහලින්ම ලියල ඉවරයක් කරන්න.

කොටිම්ම ඇමරිකාව අභ්‍යවකාශයට යන්න හිටපු රටක් නෙවි. රුසියාව වුනත්. ඒ දෙගොල්ලටම ඒ සදහා අවකාශ ලැබෙන්නෙ හිට්ලර් ගේ රොකට් ප්‍රොජෙක්ට් එකේ දැනුම සහ මිනිස් බලය උස්සගෙන හොර පාරෙන් තම දෙරටට දැක්කුව නිසා. එතනින් රුසියාව එකාධිපති නායකය ස්ටාලින් නිසා ඉක්මනින් තම වැඩ සටහන ඉස්සරහට ගෙන ගියා.

කතන්දරේ පටන් ගන්නෙ 1957 රුසියාව ස්පුට්නික් යානය අභයවකාශයට යවපු වෙලාවෙ. මේ වෙද්දි ඇමරිකන් අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන තිබ්බෙ කෙතරම් පස්සෙද කිව්වොත් රුසියාව යැව්වෙ මොකද්ද කියල බලාගන්නවත් ඇමරිකාවට විදියක් තිබ්බෙ නැහැ. ඒ තරම් කුඩා ස්තානය නොදන්න ආකාශ වස්තුවක් හොයල නිරික්ශනය කරන්න සමත් දුරේක්ශ තිබ්බෙ නැහැ. ඒත් ජනයා පුදුම ලෙස බිය වෙනවා. ස්පුට්නික් කියන්නෙ මොකද්ද කියන එක රුසියාව මුලින් ක්ලැසිෆයි කරලා පස්සෙ නිකම් අභ්‍යවකාශ යානයක් කියල කිව්ව එක ඊට එක හේතුවක්. මේක සාමකාමි අභ්‍යවකාශ යානයක් කියල ඇමරිකන් ජනයා පිලිගන්නෙ නැහැ. කෙමිකල් බයෝලොජිකල් හෝ නියුක් වෙපන් එකක් කියල ඔවුන් හිතනවා. යානය හොයාගන්නෙ ස්මිත්සෝනියන් ආයතනෙ දුරේක්ශ වලින්. ඒ ඉතාම අපෙහැදිලි කුඩා ඩොට් එකක් ලෙස. ඒත් එය මොකද්ද එයින් කල හැක්කෙ මොකක්ද කියල දැන ගන්න මහජනයා දෙන ෆෝන් කෝල් හින්ද ස්මිත්සෝනියන් ආයතනයට තම දුරකතන රිසීවාර් ඉවත් කර තියන්න සිද්ද වෙනවා. තනි හිස්ටීරියා මොහොතක්.

අන්න එතන පටන් තමන්ට වැටුනු මේ අවමානය සහ පසුබෑමෙන් ඉස්සරහට එන්න ඇමරිකාව දත කාගෙන වැඩ කරනවා. පාසල් වල විශය නිර්දේශ පවා වෙනස් කලාලු.

ඇමරිකාවට කලහැකි බොහෝ දේවල් ඉතුරු නැහැ. මොකද අභ්‍යවකාශයට යන පලවෙනියා ගිහින් ඒ වෙද්දි. යානයක් සතෙක් සහ මිනිසෙක් [ස්ත්‍රීවාදින්ට මදිනම් ගැහැනියකුත්] රුසියාව කොටු ඔක්කොම ටික් කරල. ඉතින් ඇමරිකාවට වැඩේ කරන්න කලින් කරන්න වැඩක් හදන්න වෙනවා.

පිස්සො වගෙ පිස්සො වගේ මහන්සි වෙලා ඇමරිකාව හදට යනවා ඒ සමගම මාධ්‍ය වලින් ලොකුවටම ආවරනය දෙනවා මේකට. හදට යාම තමා උපරිමේ කියන මතය මහජනයට පොවනවා. රුසියාව ටික් කල එව්වට උඩින් ඇමරිකාව එකක් ගහනවා.

වෙන කවුරුත් මිනිසුන් හදට යවන්නෙ නැහැ. ඇමරිකාවත් ඕක කරන්නෙ පලමු ගමනින් පසු අවු දෙක තුනයි. එහෙ ඔච්චර ලොකු සීන්ස් නැහැ එහෙ සීන් තියේද නැද්ද කියල දැනගන්න මිනිස්සු යන්නම ඕනෙත් නැහැ. මේ දෙරටම සද සහ අනිකුත් ආකාශ වස්තු ගවේශනයට යානා යවනවා. වටේ ගිහින් හොයා ගන්න එකට වඩා මාර බක්කන් බැහැල ගන්න බැහැ. ඒත් ලෝකෙ ඉන්න ලොකුම ක්‍රයි බේබි කෙනෙකුට රිපෝට් කාඩ් එකේ 100/100 දාගන්න දෙයක් තියෙන්න ඕනෙ. එච්චරයි.

කොටිම්ම  කාල්  සේගන්  කියන  මේ  කතාවට අනුව ඇමරිකාව  දිගටම යවන්නෙ  සයන්ටිස්ට්  ල   නෙවි   හුදෙක්  නියමුවන්  සහ  ඉන්ජිනේරුවන්   මිසක.  පලවෙනි  වරට  සයන්ටිස්ට්  කෙනෙක්  යවපු  ගමන්  ඇමරිකාව  මිශන්  එක  අතහැර  දානවා.  ඒ කියන්නෙ  මේකෙ ලොකු  විද්‍යාත්මක  උනන්දුවක්  නැහැ.  වැඩේ  සාර්තකව  කරගන්න  ඕනෙ  කම  පමනයි.  බේසිකලි  කොටුව  ටික්  කරගන්න.

අභයවකාශ්‍යට ගිහින් කක්ශගත වුනාම වෙන ඕනෙම තැනකට යන එක හෙනම සින් එකක් නෙවි. එතන පටන් දුර ලොකු අවුලක් නෙවි මොකද කිමි ගානට නෙවි බිල වැටෙන්නෙ. අභ්‍යවකාශ  කතාවෙ  අවදානම්  සහ  අසීරුම  කාර්‍යයන්  තියෙන්නෙ පෘතුවි  ගුරුත්වය  එක්ක  හැප්පෙන  කක්ශය  කරා  ගමනේ.

කෙසේ වෙතත් වෙනත් ලෝකයකට ගොඩ බැසීම කියන කාරනාව නම් විද්‍යා තාක්ශන අන්ශ වල වැදගත් සන්ධිස්තානයක්. මොකද  තවත්  ලෝකයක  ගුරුත්වය  එක්ක  ගැටෙමින්  ඒ  අසිරු  කාර්‍යය  කරන්න  ඕනෙ.  ගනනයන්  වල  සුලු  හෝ  වැරදි  තියෙන්න  බැහැ.  මේ  කාලෙ  ගනනයන් කලෙ එ කඩදාසියේ.

කාරණා එහෙමයි. හැබැයි එදා ගහගත්ත සීල් එක තවම තියෙනවා. දැන් ඒ සීන් එක වෙලා අවුරුදු පනහක්.

ඕකෙන් පස්සෙත් රුසියාව තව කොටුවක් ටික් කරනවා. ඒ අභ්‍යවකාශයේ නිත්‍ය මධ්‍යස්තානයක් හදල. ඒ තමා මීර්. මේක  වැදගත්  වන්නෙ  කක්ශය  මත  ස්ටේශන්  එකක්  තියෙන  කොට  කක්ශයට  එලියෙන්  වෙන  කටයුතු  එතන  සිට  මැනේජ්  කල  හැකි  නිසා.  මම හිතන තාලෙට මිනිස් අභ්‍යවකාශ ගවේශනයේ ලොකුම ඇචිව්මන්ට් එක ස්පුට්නික් නෙවිනම් මීර්.

කෙසේ  වෙතත්  මෙන්න  අර  ආටිකල්  එක.