ක්‍රිස්තියානි මූලධර්මවාදියෙකුගේ ටායිපින් කැරැල්ල

මේ ප්‍රශ්නය ට්‍රිකි වැඩි වුනා නොසිතු ලෙසට. ඒත් මේක බොහෝ දෙනෙක් නොදන්නා එහෙත් අතිශයින් වැදගත් සිදුවීමක්. ප්‍රශ්න ගොඩක්.

ලෝක ඉතිහාසෙ වෙන එක්තරා සිද්ධියක් පොඩ්ඩක් එහෙ මෙහෙ වෙන්න ලෝකයේ ක්‍රිස්තියානි ජනගහනය මීට වඩා බෙහෙවින්ම වැඩි වෙන්න ඉඩ තිබ්බ. මේ සිද්ධිය එක පුද්ගලයෙක් වටේ කේන්ද්‍රගත වෙන්නෙ. එහෙත් එහි අවසාන පලය පෙර නොවු විරු ආකාරයේ ව්‍යසනයක්. එසේම එය වර්තමානයේ කිසියම් ජාත්‍යන්තර ක්‍රියාකාරකමකට විශාල ලෙස සමානතා දක්වනවා.

මේක බොහෝ දෙනෙකුගෙ අවධානය නොලබන ඉතා වැදගත් සිදුවීමක්.

1. මේ සිද්ධිය මොකද්ද?

2. මේක කේන්ද්‍රගත වෙන්නෙ කවුරු වටේද? ඒ කොහොම පසුබිමකින්ද?

3. ඔහු කරන්න ගියේ මොකද්ද?

4. මේකට සමානකම් දක්වන වර්තමාන ක්‍රියාවලිය මොකද්ද?

5. මේක ඉවර කර දාන්නෙ කවුද? ඉවර වෙන්න බලපාන හේතු මොනවාද?

6. මේක එහෙම ඉවර නොවුනානම් හෙවත් What if කෝණයකින් ලෝකයට වෙන්න තිබ්බ බලපෑම් මොනවද?

7. මේක එක්ක විවිධ ලෝක වාර්තා කීපයක් කියවෙනවා. ඒ මොනවාද?

8. මේ සිදුවිමෙන් නිර්මානය වන තත්ව තුල ලෝකයට ඉතාම අර්තවත් දේවල් කීපෙකුත් වෙලා තියෙනවා. ඒ මොනවාද?

9. වෙන කෙනෙක් මේ සිද්දිය ආදර්ශයට අරගන්නවා පස්සෙ කාලෙක. ඔහු කවුද?

---------------

අපේ  කතානායකයා හොන් ක්ශියුචුවාන් [Hong Xiuquan - මගෙ චීන  හැකියා  සීමිත  හෙවත්  සීරෝ  නිසා  මේක  හරියට කියෙව්වද  මන්දා]. 1814  හොන්කොන්   ආසන්නයෙ ගුවන්ශොවු  ප්‍රාන්තයේ උපදින්නෙ.  ඔහුගේ  මූලයන්  ගැන තියෙන  විවාදය  අනුව එක්කො  ඔහු ප්‍රාදෙශිය  මට්ටමේ  ධනවත්  පවුලක  කෙනෙක් හෝ  දුප්පත් පවුලක කෙනෙක්.  හැබැයි ස්තිරවම  ඔහුගේ  මූලයන් චීනයේ  හක්කා  ගෝත්‍රික  ප්‍රජාවේ. අපි  කලින් කතා  කලා  ප්‍රාදේශිය  ගෝත්‍ර  යාකරල  එක  හැන් ජනවර්ගයක්  හදාපු  කතාව.  හක්කා  කියන්නෙ හැන්  වල  උප  ප්‍රබේදයක්  හෙවත්  හැන්  කරනය වෙන සන්ක්‍රමනිකයන්ට  කියන නම [අර්තය  ආගන්තුකයන් කියන එක].  ඒ කාලෙ  නැගෙනහිර  චීනයේ  හක්කා  වරුන් සුලබයි  ඒ  අයට  සෙසු  හැන් වරුන් දක්වන්නෙ  අඩු  සැලකිල්ලක්.

හොන් ඉගෙනීමට  දක්ශයෙක්  කියල  කියන්නෙ.  ඒ කාලෙ  චීනෙ  තමා  ලෝකෙ එකම රට  තරග  විබාගයකින් රාජ්‍ය   සේවයට  බදවා  ගන්න. පස්සෙ  මුලු ලෝකෙම කොපි  කරන්නෙ  ඒ  විබාගෙ [හෙවත්  අපි  ඔක්කොම  විබාගෙ  කියන්නෙ  හයවෙනි  සියවසේ සිට  චීන  රාජ්‍ය සේවයට  මිනිස්සු  බදවා  ගත්ත  පටිපාටියෙ  බටහිරයන්ගෙ  කොපියකට].  ඒ කාලෙ  ඉගෙන  ගන්න දක්ශ  කෙනෙකුට  මුලු  පලාතෙම උන්  සපෝට් කරනවා  විබාගෙ  පාස්  වෙලා  රාජ  සේවයට   යන්න.  මේ විබාගයට එන්නෙ  කොන්ෆියුසියස්  දර්ශනය  අනුව රාජ්‍ය  පාලන නීති  සහ සමාජ  සන්ස්කෘතික  ප්‍රශ්න.

හොන්  මේ  විබාගෙ  ෆේල්  වෙනවා.   එක පාරක්  නෙවි  එක  දිගට තුන්  පාරක්.  මේ  සදහා  ඔහු  මුලු  ජීවිතේම කැප  කරල  මාරෙට  වෙහෙසිලා  ඉතා දුර  නගරෙකට ගිහින් තමා  විබාගෙ කරන්නෙ.  තුන්  පාරම  ෆේල්  වෙනවා. තුන්වෙනි  පාර  ෆේල්  වුනාම්  තෙහෙට්ටුව  එක්ක හොන්  රෝගි  වෙනවා.  මේ රෝගි  තත්වය  කෝමා  එක්ක වගේ කියල කියන්නෙ.  කිසියම්  සිහි නැති  අවස්තාවක්.  උන  විකාරයක්  වෙන්නත්  පුලුවන්.  ඒ  වෙලාවෙ  හොන්  දකිනවා  කිසියම්  වියරු  හීනයක්.  ඒකෙ  ඉන්න එක  මිනිහෙක් වියපත්  කෙනෙක්  එයා හොන  කඩුවක්  දීල  කියනවා ඔබ  මගේ  පුත්‍රයා ඔබ  යක්ශයාගෙ  බලවේගය  විනශ  කරන්න කියල.  තව  තරුන  කෙනෙක් හොන්ට   කියනවා ඒක  කරන ආකාරය. හීනය  ලොකු  බලපෑමක්  වෙනෙන් නැහැ ඒ වෙලාවෙ

හොන්  සුව  වෙනවා.  සුව  වෙලා   ආයෙ අවුරුදු  ගානක් පාඩම් කරල හතරවෙනි පාරටත්  විබාගෙ ලියනවා.  ඒකත්  ෆේල්

හොන්  ගෙදර  ඇවිත්   ගමේ පාසලේ  උගන්වනවා.  අර හීනය ඔහුට  වද  දෙනවා.  මේ  අතර  දවසක්  හොන් ගේ  සහෝදරයෙක්  ඔහුගෙ  පොත්  අස්සෙ  තිබිල  කිසියම් ප්‍රචාරක පැම්ප්ලට්  එකක්  හොයා  ගන්නවා.  ඒක  හොන්  ට   ඇමරිකානු  ජාතික  ආගම් පතුරන්නෙක්  විබාගෙ ලියන්න  ගිය වෙලාවෙ දීපු  කොලයක්.  එහි තියෙන්නෙ ක්‍රිස්තියානි පනිවුඩය. හොන් ඒක  කියවා වත්  නැහැ  ඒ වෙනකම්.

මේ   පැම්ප්ලට් එක  කියවන් හොන්  ඒ  හරහා  අර හීනෙ  ඉන්න  කෙනා  සර්වබලදාරි  ගෝඩ්  බවත්  අනික  ජේසු තුමා  බවත්  හදුනා   ගන්නවා [හිතා  ගන්නවා]. ඒ  අනුව  තමා  දෙවියන්ගේ පුත්‍රයා  ජේසුගේ  සහෝදරයා කියල  හොන් කියන්න  ගන්නවා.  හොන්  පවුලේ  අය  සහ  මිතුරන්  ක්‍රිස්තියානිය  ඉගෙන  ගන්න  සහ  දෙශනා  කරන්න පටන්  ගන්නවා.  එයාලා ඒකට  කියන්නෙ  සාමයේ  මහා  පනිවුඩය  හෙවත්  ටායිපින් [Taiping].

මේ  අවස්තාවෙ  චීනය  ගැන  මදක් සලකන්න ඕනෙ.  මේ  වෙද්දි   හැන්  බහුතර  චීනය  පාලනය  කරන්නෙ  මැන්චු  වාර්ගික  ක්චින්  [Qing -  වසර  දෙදාහකට කලින් එක චීනයක් හදාපු Qin ලා  නොවේ] අදිරාජ්‍යය.  ඔවුන්ගේ  පාලන කලාපය  වත්මන් චීනය වගේ  එකහමාරක්. ලෝක  ජනගහනයෙන්  38% ක්  ඉන්නෙ  මේකෙ. ඒත්  ක්චින්  වරුන් පිරිහිලා  ඉන්නෙ.  ප්‍රධාන  ජාතිය  වන හැන්  වරු  ඔවුන්  එලවන්න රට පුරා  කැරලි  ගහනවා.  ඕපියම්  යුද්ද  වලින් යුරෝපා  ජාතින්ගෙන් පැරදිලා  ඉතාම  දරදඩු  වන්දි ගෙවන්න වෙනවා.  කාලයක්  එක තැන පල්වෙන සිස්ටම් එක  පිරිහිලා. මිනිස්සු ඉන්නෙ වෛරයෙන්.

හොන්  දෙවියන්  ගේ පනිවුඩයේ  එලවන්න කිව්ව යක්ශයාගෙ  නියෝජිතයන් ලෙස  හදුනා  ගන්නෙ  ක්චින්  අධිරාජ්‍යය.

මොවුන් මුල් කාලෙ  මිනිසුන්  අතින් උපහාසයට  පාත්‍ර  වෙනවා.  එතකොට  ටායිපින්  වරු  තවත් රට   තුලට තම ප්‍රචාරය   ගෙනියනවා.  මේ කාලෙ  චීනය  බහු  ආගමික  රටක්.  බහුතර  කොන්ෆියුසියස්  ක්‍රමයට  රට  දිව්වට   පාලකයින් බෞද්ධ.  ක්‍රිස්තියානි  මිශන්  ශැන්හයි  හා  ගුවන්ඩොන්  වල  පැතිරෙන්න පටන්ගෙන. මුස්ලිම්මුත් ඉන්නව  බටහිරට  වෙන්න.

ටායිපින්  වරුන් සාර්තක වන්නෙ  සමජියව කොන් වෙලා  ඉන්න  ග්‍රාමිය හක්කා  වරුන්  අතර.  ආගමට  වඩා  උන්  බලන්නෙ  ක්චින්  එක්ක  තියෙන  වෛරය.  ඒ නිසා  මේ  වෙද්දි  කීප  දාහක  මිලිශියා  එකක්  හදාගන්නත්  ටායිපින්  වරු  සමත්  වෙනවා. මේ  දේවල්  කරල  දෙන්නෙ  හොන්  ගෙ  මිතුරෙක්  වන ෆෙන්. ඔහු තමා මුල  කාලෙ  භුමියේ සන්විධානය  හදන්නෙ.  හොන්  බයිබලය කියවමින්  ආගමික  ඩොක්ට්‍රින්  එක  දේශනා  කරනවා. ඔහු  දෙවියන්ගේ  පුත්‍රයා සහ  උත්තරීතර  නායකයා.

ක්චින්  වරු  ටායිපින්  වරුන්ට  පහර  දෙන්නෙ  මේ මොහොතේ.  ඒත් නොසිතු  පරිදි  ආගමික කල්ට්   එකේ උන්  ක්චින් බල ඇනිය  පරදනවා.  කැපවීම  සටන් කලා  දක්ශතා  ඉහල  දාගැනීම  දේව භක්තිය  ආදිය  නිසා  ටායීපින්  වරු  දක්ශ  සටන් කරුවන්.

එතනින් පටන් ගන කැරැල්ලට  කියන්නෙ  ටායිපින් කැරැල්ල  කියල. 1845  විතර  මේක  පටන් ගන්නෙ.  ටායිපින්  වරු  ගමින් ගමට ප්‍රාන්තෙන් ප්‍රාන්තෙට යමින්  නගරයෙන්  නගරය  අල්ලා  ගන්නවා.  විවිධ  හේතු  මත  ක්චින්  ලා එක්ක  අමනාප  මිනිස්සු  ටායිපින්  එක්ක එකතු  වෙනවා.  මේ  වෙද්දි  මිලියන ගානක  සපෝට්  එකක් එනවා.  මිලිශියාව පමනක්  මිලියනයකට  වැඩියි.

ටායිපින්  වරුන්ගේ  ලොකුම  ජය  තමා දකුනු  චීනෙ  ප්‍රධානම  නගරය  වන  නැන්ජින්  අල්ලන එක.  ඒක  අගනුවර  කරලා  ඔවුන්  සාමයේ  මහා  පනිවුඩයේ  දිව්යා  රාජ්‍යය  හෙවත්   හෙවන්ලි  කින්ඩම්  ඔෆ් ටායිපින්  කියන එක  හදනවා.  ඔවුන්  ඒක  අවුරුදු  දහතුනක්  පාලනය  කරනවා.
ටායිපින් කියන්නෙ ක්‍ර්ස්තියානි අන්තවාදයක්.  ක්‍රිස්තියානි  නොවන  සියල්ලන් මරා  දානවා.  එසේම  ආගමිකව  දැඩි  නීති එක්ක  ජීවත්  වෙන්න ඕනෙ. දස  පනත  අමතකනම්  මරනවා. ප්‍රේම  සම්බන්ද  විවාහයෙන්  පිට  සම්බන්ද වගේ එව්වට  මරන  දඩුවම. පොඩි  කාරනයක්  වුනොත්  පවුලෙන්ම  පලි  ගන්නවා.  හොන් ගේ දකුනු  අත  වගේ ඉන්න ෆෙන්  එක  සටනකදි  මිය  ගියාම  ඒ  ටවුම  සමුලඝාතනය  කරනවා.   ගැනු  පිරිමි වෙනම  වෙන්ව  ඉන්න  ඕනෙ.  විවාහක  වුනත්  එහෙමයි.  ඒ කියන්නෙ  විවාහ  දිවියේ  පුද්ගලිකත්වයත්  හොන්  ගෙ  ඉගැන්වීම්  එක්ක  ඔහුට  ඕනෙ  තාලෙට  වෙන්නෙ. එහෙම නොකලොත් මරනවා.

ආගමකට  වඩා  ඔවුන් කල්ට් එකක්.  ඔය ජෝන්ස් ටවුන්  හෝ ඕශෝ  ගේ  රාජ්නීශ් පුරම්  වගේ  තමා ඔවුන්  හැසිරෙන්නෙත්.  එත්  ම්ලේච්චත්වයෙන් එයාල  සමාන් වන්නෙ  අයිසිස්  එකට.  ඒක  තමා  ටායිපින්  ලට  දෙන්න  තියෙන  ආසන්නම  උදාහරනෙ  මොකද ඉරාක  සිරියන්  සුන්නි  වරු  මුලු  ගැන්නිලා  උන්න  වෙලාවෙ  ආගමික  අන්තවාදයකින් ම්ලේච්චත්වය  කරා  ගෙනියපු  නිසා.

ටායිපින්වරුන්ගේ  යහපත්  දේවල්  තිබ්බ. වැදගත්  ම  එක  තමා කාන්තාවන්ට   සම  තැන දීම.  ටායිපින්  රාජ්‍යයේ  කාන්තාවන්  සහ  පිරිමින්  සර්වසමයි.  මේ  කාලෙ  බිලිදියක්  උපන්නොත්   පනපිටින්  වලලන  එක  නෝම් එකක්  වුන  චීනෙ  මේක හිතාගන්නත්  බැරි  දෙයක්.  ටායිප්න්  රාජ්‍යයෙ  රැකියා  වලට  පමනක් නෙවි හමුදාවට  බැට්ල්  ෆ්‍රන්ට්  එකට පවා  කාන්තාවො  යනවා.  ඔවුන්  පිරිමින් හා සමව  උසස්  වෙනවා  හමුදාවෙ ඉහල තනතුරු වල  කාන්තාවො  ඉන්නව. හොන් ගේ  සහෝදරියක්  ඉන්නව  සටන් කලා  මාස්ටර්  කරල  එයා  හමුදාවෙ  ඉහලම  තනතුරක්  දරන්නෙ.   මෙන්න  මේ  සිද්දීය  මිශනාරින්  හරහා  යුරොපය  සහ  ඇමරිකාවට  බලපෑමක්  කරන්න  සමත්  වෙනවා.  හොන්  පුද්ගලිකව  ඇමරිකාවට  ප්‍රශන්සාවක්  යවනවා  ව්‍ය්වස්තාවෙන් කාන්තාවන්ට වෙනස්කම්  නොකිරීම  ගැන.

ටායිපින්  වරුන්  සාමුහිකවාදින්.  ගොවිපොල  සහ  ඉඩම් රටෙ එ සම්පත්  සියල්ල  පොදු භාවිතයක  තියෙන්නෙ.  මේක  එවකට  ප්රවේනිදාසයින්  සහ  ඉඩම් හිමියන් උන්නු  චීනයට  විශාල  ප්‍රගතිශීලි  දෙයක්.  මෙන්න මේක  තමා  පස්සෙ  කාලෙක  මාවෝ  සේතුන්  විසින්  ආදර්ශයට  ගන්නෙ  ඔහුගේ  සිස්ටම් එක  හදද්දි.  මාක්ස්  පවා  ටායිපින්  වරුන්  කෙරෙහි  ප්‍රසාදයෙන්  උන්නත්  ඔවුන්ගේ  ආගමික  අන්තවාදය  නිසා මාක්ස්  ඔවුන්  බැහැර  කරනවා,

මේ  සියලු  යහපත් ලක්ශන  මෙන්ම  ක්‍රිස්තියානි  වීමත්  නිසා  බටහිරෙන් ටායිපින්  දිව්‍ය් රාජ්‍යයට  සන්ක්‍රමනිකයන් එනවා.  එක්තරා  කාලෙක  ඔවුන්ට බටහිර  මිලිටරි  සහය  සහ  ට්‍රේනින්  පවා  ලැබෙනවා. මේ  වෙද්දි  ක්චින්  එක්ක   දෙවෙනි  ඔපියම් යුද්දෙ  පැටලිලා  ඉන්න නිසා බටහිර   බොහෝ  විට  ටාය්පින්  දිව්‍ය  රාජ්‍යයට  උදව්  කරන්න  ඉඩ තිබ්බ.

මේ  බොහෝ  පද්ධති  හදන්නෙ  හොන්  ගෙ  මහ  ඇමති  යැන්.  නූගත් කම්කරුවෙක්  වන යැන්  ඉතාම  ශුර   ලෙස  මේ  පද්ධති  නිර්මාණය කරනවා.  1856  වෙද්දි  ටායිපින්  දිව්‍ය  රාජ්‍යය  ඉතාම සාර්තකයි.

ක්චින්  චීන  අධිරාජ්‍යය  බැලුවොත්,  ක්චින්වරුන් අන්තිම  අසාධ්‍ය ගානෙ  ඉන්නෙ.  ටායිපින් පමනක් නෙවි  එකවර  රට පුර  කැරලි  පහක්  දහයක්  පමන. දෙවෙනි  ඔපියම් යුද්දයත්  පරදිමින්.  ටායිපින් වරු  යුද්ද  අතර  ක්චින්  නාවික  හමුදාවෙ කොටසකුත්  අල්ලගෙන ගග  දිගේ  පහර දෙනවා. නේපාලය  ටිබෙට්  චීනය  ආක්‍රමනය  කරනවා,  මේ  සියවසට   කියන්නෙ  සෙන්චරි  ඔෆ්  හියුමිලියේශන්  කියල. ටායිපින්  වරු  ශැන්හයි  වරාය  වටලනවා.  බීජින්  වලට  කිමි  78  ආසන්නයට  එනවා.

හරි  මේක  තමා  ඒ  මැජිකල් what if මොහොත. 1856-1860 අතරෙ  වෙන  සිද්දි  කීපයක්  එහෙම  නොවුනා  නම් මොකක්  වෙයිද?

බටහිර  සහය  ලබන  ටායිපින්  රාජ්‍යයට  අල්ලන්න තිබ්බෙ  බීජින්  පමනයි.  බීජින්  වැටුනම  සෙසු  චිනය  වැටෙනවා.  ක්චින්  වරුන්ට මෙලෝ චාන්ස්  එකක් තිබ්බෙ  නැහැ.  ඒ  සමග  හැදෙන්නෙ ශු  රෝමයටත් වඩා අන්තවාදි  ක්‍රිස්තියානි රාජ්‍යයක්. අයිසිස්  වගේ. ලෝක  ජනගහනයෙන්  38% ක්  [මැරෙන කොටස  අඩුකරන්න  වෙයි]  එතන. එතනින් නික ඉන්නෙ නැහනෙ.ඒ  ක්‍රිස්ත්‍යානි  රාජ්‍යය  [බටහිර  සහය  එක්ක]  චීනෙ  වටේටම  යනවා. ජපානය  කොරියාව  ඉන්දු චීනය  ඉන්දියාව මධයම් ආසියාව.  එක  සියවසක්  ඕක තිබ්බනම්  තියෙන්නෙ  මේ ලෝකෙ  නෙවි ඕල්මොස්ට්  ක්‍රිස්තියානි  ලෝකයක්.

ඒත්  එහෙම  වෙන්නෙ  නැහැ.  1853  සිට  හොන්  ඉතාම කාමභෝගි සහ  ආගමික  ජීවිතයක් ගෙවන්නෙ  රට  දුවන්නෙ යැන්.  යැන්  1856  දි  කියනවා  දෙවියන් එයාටත්  කතා කලා කියල.  ඒ   පුන්චි  සිද්ධිය  යැන් හොන්  දෙන්න  අතර  ගැටුමක්  හදනවා.  යැන් ප්‍රසිද්ධියේ  කියනවා  හොන් බොරු කාරයෙක් තමා  තම හරි  දේව  නියෝජිතයා  කියල.  හොන්  අනිත්  සෙන්පතියන් ගෙන්නල  යැන්  ව  මරනවා. ඊට  පස්සෙ කුපිත  වෙන  යැන්  අනුගාමිකයන්  සනසන්න  ඒ  සෙන්පතියනුත්   මරනවා.  මේ  කුලල්  කා ගැනිමෙන්  ඔවුන් බෙදෙනවා, හමුදා  දුබල වෙනවා  වගේම  අභ්‍යන්තර  පර්ජ්  ලෙස  විශාල  සමුල  ඝාතන  කරන්න සිද්ද වෙනවා. ඊ ගාව මිස්ටේක්  එක  1860  හොන්  සහ  සෙන්පතියන් බීජින්  වෙනුවට ශැන්හයි  වටලන  එක.  ශැන්හයි  කියන්නෙ  ක්චින්  අනුමැතියෙන් බටහිරයන්  දුවන  වෙලද  වරායක්.  ක්චින් වරු  ෆේල්  වෙනකොට  යුරොපිය හමුදා  අවසානෙ  ටායිපින්  වරුන්ට  පහර  දීල  පරදනවා.  මේ  වෙද්දි  විවිධ  ම්ලේච්ච  ක්‍රියා  නිසා  ක්‍රමයෙන්  බටහිර  ලෝකෙන්  කොන් වෙන ටායිපින් වරුන්ට  එරෙහිව  ක්චින් වරු  එක්ක බටහිරයන්  එකතු  වෙන්නෙ  මේ  සටනේදි.

ඊට  අමතරව  ක්චින් වරු  නැතිවෙන්නම කාල  ඉන්න  නිසා ම්ලේච්ච  ටායිපින්  ආක්‍රමන  වලට  එරෙහිව  විවිධ  ප්‍රාන්ත  වල  මිලිශියා  හැදෙනවා. ඉස්සර  නම්  ක්චින් වරු  මේකට  ඉඩ  දෙන්නෙ නැහැ  ඒත්  මේ වෙලාවෙ  ඊට  ඉඩ  දෙනවා අසාධ්‍ය තත්වය  නිසා.  මේ මිලිශියා  නිසා ක්චින්  අධිරාජ්‍ය  දුර්වල  වෙලා  පස්සෙ  විනාස වෙලා  යනවා.  ඒත්  1860  දශකේ  මිලිශියා ඔක්කොම  ඉලක්ක කරන්නෙ ටායිපින්  වරුන්.

මෙන්න  මේ බලවේග සියල්ල විසින්  නගරයෙන් නගරය  ටායිපින් වරුන්ගෙන් මුදාගෙන  අන්තිමේ  1864   නැන්ජින්  වටලනවා.

හොන්  ට  වරදින්නෙ  දෙවියන්  තමා  බේරාගනියි   කියා  හිතන නිසා.  හොන්ට පසුබසින්න  දෙන  උපදෙස්  ඔහු පිලිගන්නෙ නැහැ, පසු  බසින්නන් මරා දානවා. වටලන  හමුදා  ආහාර   බ්ලොක්  කලාම හොන්  වටේ  තියෙන  වල් පැලෑටි  වලින්  ආශ්චර්‍යයක්  කරල  ආහාර  හදන්න  යනවා  බයිබල්  ස්ටයිල්  එකට.  අන්න  ඒ  ආහාරයක් විස  වෙලා  හොන්  මැරෙනවා. සමහරු  හිතනවා  ජෝන්ස්ටවුන්  වර්ගයේ  සුයිසයිඩ්  එකක්  කීයල.

ක්චින්  හමුදා  නැන්ජින් සමුල ඝාතනය  කරනවා.  ටායිපින් කන්වර්ට්  වෙච්ච  අය  [අයිසිස්  වගේ]  ආපහු  හරවන්න බැරිනිසා  ක්චින්  ලට  වෙන  විකල්පයක් නැහැ.  ලක්ශ ගානක් පැය  හැත්තදෙකකකදි  මරනවා. අන්තිම ටායිපින් වරයාත්  තව අවුරුදු  කීපයක්  යද්දි  යටත් වෙනවා.

දශක දෙකක්  පමන ඇදුනු  මේ  කතාවෙ  අවසානෙ  මිලියන විස්සත්  තිහත්  අතර  ඝාතන  ප්‍රමානයක් වෙලා  තියෙනවා.  චීනයේ  මි  400  ජනගහනයෙන්. මේ  ප්‍රමානය [ලන්කාවෙ ඔක්කොම විතර]  ඒ වෙද්දි  තනි  කැරැල්ලක  ලොකුඅම්  ජන සන්හාරය.  මේක  කොමියුනිස්ට්  චීනෙ  මුලු  ජන සන්හාරය  එක්ක  සන්සන්දනාතමක  වෙනවා කියනවා.  පලමු ලෝක යුද්දය  නැපෝලියන්  යුද්ද  වගේ එව්වට  වඩා  වැඩියි. සන්සන්දනාත්මකව  සමකාලින  ඇමරිකන් සිවිල් යුද්දෙ  ඝාතන  මිලියනයක් වත්  වෙලා  නැහැ.

ටාය්පින්  කැරැල්ල  ඉතාම  අඩුවෙන්  කතාවෙන ඉතාම  විශාල  සහ යුනික්  කැරැල්ලක්.